Pir Ali Baba denilince akla Erzurum, Erzurum denilince de 1001 hatim gelir…
Erzurum Büyükşehir Belediyesi tarafından inşa edilen Pir Ali Baba Türbesi, 1001 Hatim geleneği kapsamında düzenlenen dua töreni esnasında vatandaşların hizmetine açıldı.
Pir Ali Baba denilince akla Erzurum, Erzurum denilince de 1001 hatim gelir…
Geleneksel hale gelerek her yıl Aralık ayının ikinci yarısından, yeni yılın Ocak ayının ilk yarısına denk gelen günlerde okunan 1001 hatim, bu gün dualarla başladı. Erzurum Büyükşehir Belediyesi tarafından inşa edilen Pir Ali Baba Türbesi, 1001 Hatim geleneği kapsamında düzenlenen dua töreni esnasında vatandaşların hizmetine açıldı.
Birçok rivayet içerisinde anlatıldığı üzere odur ki Pir Ali Baba’nın yaşadığı dönemde Erzurum’da büyük depremler ve afetler yaşanmaktaymış. Şehrin ileri gelenleri dergâha giderek, Pir Ali Baba’dan felaketlerin bitmesi için dua etmesini istemişler. O gece dergâhta sabahlara kadar felaketlerin dinmesi ve daha beterlerinden Erzurum’un korunması için gözyaşlarıyla topluca dualar edilmiş. Sonrası gece, Pir Ali Baba rüyasında Peygamber Efendimizi (sas) görmüş. Rüyasında Efendimiz bin bir hatimlerin okunmasını tavsiye ediyormuş. Pir Ali Baba rüyasını ve Peygamberimizin tavsiyesini müritlerine anlatmış ve o günden itibaren de dergâhta hafızlar tarafından hatimler okunmaya başlanmıştır.
Yüzyıllardır süre elen bu gelenek günümüzde halen daha devam etmekte olup, belirlenen süre içerisinde okunan tüm hatimler toplu dua ile bahse konu amaç için bağışlanmaktadır.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan ve hizmete açılan Dutçu’da ki Pir Ali Baba Türbesi, ziyaret etmek isteyen vatandaşların hizmetine açılmış olup yapılan dua törenine Erzurum Valisi Mustafa Çiftçi, Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen, AK Parti Erzurum İl Başkanı Av. İbrahim Küçükoğlu, MHP Erzurum İl Başkanı Adem Yurdagül, Yakutiye Belediye Başkanı Dr. Mahmut Uçar, Erzurum Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Zafer Aynalı, Erzurum İl Müftüsü Dr. Rüstem Can, Erzurum Emniyet Müdürü Kadir Yırtar, kurum amir ve temsilcileri, STK Temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
Erzurum İl Müftüsü Dr. Rüstem Can’ın hafızlar eşliğinde yapmış olduğu ilk hatmin duasıyla türbe açılışı yapılarak 1001 hatim başlatılmış oldu.
Açılış esnasında yapmış olduğu konuşmasında İslam’ın bayraktar şehri Erzurum’dur diye belirten Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen, Erzurum’un asırlardır bu muhteşem geleneği sürdürdüğünü ifade etti.
Erzurum Valisi Mustafa Çiftçi de; 1001 hatim programı 13 Aralık 2024 tarihi itibariyle başlıyor. Bir ay sürecek ve 17 Ocak 2025 tarihi itibariyle de 1001 hatim programımız tamamlanacak. Pir Ali Baba’nın 500 yıl önce başlatmış olduğu bu gelenekle yılın son 18 gününü hatimlerle uğurlayacağız, yine 2025 ilk 15 gününü de hatimlerle karşılayacağız. İnşallah manevi bir zırha büründüreceğiz, şeklinde konuştu.
1001 Hatim rivayetleri
Rivayet odur ki Pir Ali Baba’nın yaşadığı dönemde Erzurum’da büyük depremler ve afetler yaşanmaktaymış. Şehrin ileri gelenleri dergâha giderek, Pir Ali Baba’dan felaketlerin bitmesi için dua etmesini istemişler. O gece dergâhta sabahlara kadar felaketlerin dinmesi ve daha beterlerinden Erzurum’un korunması için gözyaşlarıyla topluca dualar edilmiş. Sonrası gece, Pir Ali Baba rüyasında Peygamber Efendimizi (sas) görmüş. Rüyasında Efendimiz bin bir hatimlerin okunmasını tavsiye ediyormuş. Pir Ali Baba rüyasını ve Peygamberimizin tavsiyesini müritlerine anlatmış ve o günden itibaren de dergâhta hafızlar tarafından hatimler okunmaya başlanmıştır.
Başka bir rivayette ise Pir Ali Baba bir gece rüyasında Palandöken Dağı’ndan büyük bir duman çıktığını görür. Daha sonra bu dumanın Erzurum üzerine çöktüğünü görür. Bunun üzerine her yıl bin bir hatimin okunmasını tavsiye eder. Bu hatimlerin, memleketi felaketlerden, salgınlardan ve özellikle de depremlerden koruyacağını söyler. Kendisine ait 8 köyden 3’ünü hafızlara vakfederek bin bir hatim geleneğini başlatır.
Bir diğer rivayette ise Yine Erzurum’da depremler olmaya başlayınca dönemin padişahı âlimleri bir araya toplayarak buna bir çözüm bulunması yönünde görüşler istemiş. Olayı yine Pir Ali Baba 1001 Hatim okunmasıyla çözüme kavuşturmuş. Padişah, Pir Ali Baba’yı mükâfatlandırmak için ondan bir istekte bulunmasını söyler. Pir Ali Baba da Dutçu (Tuzcu) köyünden Yarımca köyüne kadar olan araziyi ister. Bir âlimin arazi gibi dünyalık bir istekte bulunması padişahın garibine gider.
Bunun üzerine sebebini sorar. Pir Ali Baba, “Padişahım, bu araziyi kendim için istemiyorum, bunu dergâhım için istiyorum. Dergâhımın gelirini buradan karşılayıp dergâhımda hafızlar yetiştirmeyi istiyorum ki bu hatimleri her sene okutalım.” cevabını verir. Padişah kabul eder ve araziyi dergâha bağışlar.
Bir başka rivayette ise zamanın birinde Erzurum’da bir yılan sokması hadisesi olur. Şehirde birçok kişi yılan sokması sonucu ölür. O günün şartlarında tıp buna çare bulamaz. Devrin eşraf ve Erzurum ahalisi Pir Ali Baba önderliğinde toplanıp durumu değerlendirirler ve olayın manevi bir afet olduğuna kanaat getirirler. Bir kazan suya okuyup üfleyerek çeşme ayaklarına ve su kuyularına okunmuş suyu dökerler sudan içen insanlara bundan sonra zehir tesir etmez ve sudan içen yılanlar telef olmaya başlarlar böylece afet atlatılır. Pir Ali Baba heyeti tekrar toplar hem şükür anlamında hem de bu şehre genel bir afet isabet etmemesi için 1001 hatim geleneğini başlatır ve minarelerden okunan ezanlardan sonra Peygamberimize üçer defa selat-ü selam okunması geleneği de böylece başlatılmış olur. O günden beri Erzurum’da bu gelenek devam etmektedir…
Son rivayette ise İbrahim Hakkı Hazretleri Hasankale’den Tillo’ya gidip Fakirullah Efendi Hazretlerinden dersini bitirdikten sonra Erzurum’a gelerek Şeyhler camiinde bir güneş saati yapmıştır. Bu saat halen Minarenin orta yerinde durmaktadır. Medrese evkaf zimmetindedir. Pir Ali Babanın kendisi de Dutçu köyü ile Tepeköy arasındaki dergâhının bulunduğu yerde yatmaktadır.
